Nasze Virtuti Militari | Czytanie performatywne

„Nasze Virtuti Militari” | Czytanie performatywne dialogu z komentarzem językowym i historycznym

Zapraszamy na spotkanie, podczas którego posłuchać można będzie gwary Szczepka i Tońka z „Wesołej Lwowskiej Fali” w wykonaniu aktorów Teatru Narodowego, prof. Jarosława Gajewskiego i Oskara Hamerskiego.

Czytanie performatywne tekstu „Nasze Virtuti Militari” z 1938 r. stanowić będzie punkt wyjścia do przyjrzenia się specyfice gwary miejskiej Lwowa (bałaku), wykorzystanej przez Szczepka i Tońka w opowieści o historii miasta. Komentarz dr Moniki Kresy poświęcony będzie genezie i cechom charakterystycznym lwowskiego bałaku. Kontekst historyczny, w tym przywoływane w dialogu wydarzenia z historii Lwowa, przybliży dr Kamil Frejlich z Muzeum Łazienki Królewskie.

Lwowski bałak
Historyczna gwara miejska Lwowa, w której spisano tekst utworu „Nasze Virtuti Militari”, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych odmian języka polskiego, utrwaloną kulturowo w powieściach o tematyce lwowskiej, wspomnieniach dawnych mieszkańców miasta, słuchowiskach radiowych i filmach.

Nieocenione zasługi w zakresie popularyzacji lwowskiego bałaku zarówno przed 1939 r., jak i po zakończeniu II wojny światowej, mają Kazimierz Wajda i Henryk Vogelfänger, znani pod pseudonimami Szczepko i Tońko. To oni w audycji radiowej "Wesołej Lwowskiej Fali", a następnie w filmach Michała Waszyńskiego, stworzyli niezapomniane kreacje Szczepka i Tońka. Wyznaczyli jednocześnie swoisty stereotyp lwowskiego bałaku jako mowy o wyrazistych cechach językowych. Na ukształtowanie się tej gwary miejskiej wpłynęły różne czynniki lingwistyczne, polityczne, gospodarcze i społeczne, które sprawiły, że stanowi ona przykład niezwykłego amalgamatu językowego. Znajdziemy w niej zarówno polskie archaizmy, wpływy języka ukraińskiego, niemieckiego, jidysz, cechy typowe dla całej polszczyzny kresowej, jak i elementy charakterystyczne tylko dla mieszkańców Lwowa, stanowiące ich językowe wizytówki.
Lwów z Virtuti Militari

Lwów odznaczony został Orderem Virtuti Militari 22 listopada 1920 r. W dialogu Szczepka i Tońka fakt ten stał się pretekstem do dowcipnej, lecz jednocześnie pełnej refleksji rozmowy o złożonych dziejach Lwowa i jego zabytkach. Uczestnicy spotkania w Teatrze Królewskim poznają bliżej wydarzenia wspomniane w tekście "Nasze Virtuti Militari", związane m.in. z postaciami Jana II Kazimierza i Jana III. Naświetlony zostanie również kontekst przyznania miastu najwyższego polskiego odznaczenia wojskowego.

🔸 Wstęp wolny
🔸 Zapisy: rezerwacje@lazienki-krolewskie.pl

Czytanie performatywne tekstu dialogu "Nasze Virtuti Militari" towarzyszy wystawie "Virtuti Militari" 👉bit.ly/2k7c1aZ w Podchorążówce i jest częścią programu edukacyjnego w ramach akcji Darmowy Listopad.

To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Śródmieście lub w kategoriach: teatr inne