Czy zdarzyło Ci się kiedykolwiek myśleć, że powierzone obowiązki zawodowe Cię przerastają mimo odpowiednich kwalifikacji na stanowisko, które zajmujesz? A może uważasz, że za Twoim sukcesem stoi zwykłe zrządzenie losu albo łut szczęścia? Jest tak, najprawdopodobniej cierpisz na syndrom oszusta (ang. imposter syndrome). Jest to zjawisko, które dotyka coraz to więcej osób, niezależnie od ich sukcesów zawodowych, osiągnięć, wykształcenia. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czym jest syndrom oszusta i jak go pokonać, by osiągnąć sukces zawodowy.
Na czym polega syndrom oszusta?
Syndrom oszusta to zjawisko psychologiczne, które dotyka osoby mające trudności z uznawaniem swoich osiągnięć i umiejętności. Osoby te często czują, że ich sukcesy są wynikiem przypadku, a nie ich własnych kompetencji.
Kogo najczęściej dotyka syndrom oszusta?
Syndrom oszusta może dotknąć każdego, niezależnie od poziomu sukcesu czy doświadczenia. Jednak szczególnie powszechny jest wśród osób ambitnych i perfekcjonistycznych, które nie czerpią satysfakcji z pracy oraz mają zaniżone poczucie własnej wartości. Szacuje się, że około 70% populacji doświadczyło w pewnym momencie syndromu oszusta.
Zainteresował Cię ten temat? Dowiedz się więcej z artykułu: Syndrom oszusta a kariera zawodowa. Jak sobie radzić z tym problemem? na blogu firmy szkoleniowej AVENHANSEN
Jak rozpoznać syndrom oszusta? Objawy
Bardzo często osoby z syndromem oszusta nie zdają sobie sprawy, że ich odczucia są związane właśnie z tą przypadłością. Do najczęstszych objawów tego zjawiska należą:
Lęk przed zdemaskowaniem
Jednym z najbardziej powszechnych objawów syndromu oszusta jest lęk przed zdemaskowaniem. Osoby zmagające się z tym syndromem żyją w ciągłym strachu, że ktoś odkryje ich ,,brak kompetencji". W ich oczach sukcesy to wynik szczęścia, a nie rzeczywistych umiejętności. Ten lęk może prowadzić do unikania wyzwań i sytuacji, w których mogliby zostać ocenieni. W efekcie ograniczają swój rozwój, bo boją się, że zostaną ,,zdemaskowani".
Niskie poczucie kompetencji i własnej wartości
Osoby z syndromem oszusta często zmagają się z niskim poczuciem kompetencji, mimo że mają wiele dowodów na swoje umiejętności. To prowadzi do zaniżonej samooceny. Niskie poczucie własnej wartości może utrudniać rozwój, zarówno osobisty, jak i zawodowy. Nawet gdy mają powody, by wierzyć w swoje możliwości, nie potrafią tego zrobić.
Perfekcjonizm i nadmierne przygotowania
Perfekcjonizm to kolejny objaw syndromu oszusta. Objawia się dążeniem do nierealistycznie wysokich standardów. Osoby dotknięte tym syndromem często nadmiernie przygotowują się do zadań, by uniknąć porażki. To może prowadzić do wyczerpania i frustracji, bo nigdy nie czują się wystarczająco dobrze przygotowane. W efekcie ich poczucie niekompetencji tylko się pogłębia.
Prokrastynacja i cykl impostora
Osoby dotknięte tym syndromem często odwlekają działania (prokrastynacja). Odkładanie na później prowadzi z kolei do cyklu impostora. Cykl ten opisuje, jak osoby z syndromem oszusta przechodzą od nadmiernych przygotowań lub prokrastynacji do przypisywania sukcesu szczęściu lub ciężkiej pracy, zamiast uznania własnych umiejętności. To błędne koło utrudnia osiąganie celów i prowadzi do chronicznego stresu, który tylko pogłębia problem.
Syndrom oszusta - przyczyny
Syndrom oszusta może być spowodowany różnymi czynnikami. Wpływ na jego pojawienie się może mieć:
- Dorastanie w rodzinie, która dużą wagą przykłada do osiągnięć, wyników i w której sukcesy dziecka nie są wystarczające i zauważalne.
- Nadmierny perfekcjonizm. Takie osoby często mają problemy z zaakceptowaniem błędów i porażek.
- Lękowy styl przywiązania, charakteryzujący się niską samooceną i obawą przed odrzuceniem, może być ściśle związany z syndromem oszusta, zwłaszcza u kobiet. Osoby z takim stylem często czują się niepewnie w swoich relacjach i osiągnięciach.
Jak syndrom oszusta wpływa na pracę?
To głęboko zakorzenione przekonanie prowadzi do lęku przed ,,zdemaskowaniem", niskiej samooceny i nadmiernego perfekcjonizmu. Jeśli chodzi o pracę, to osoby z syndromem oszusta zwykle pracują więcej niż inni, próbując za wszelką cenę udowodnić swoją wartość. Często też unikają przyjmowania pochwał.
Jak radzić sobie z syndrom oszusta, by odnieść sukces zawodowy?
Syndrom oszusta może negatywnie wpływać na jakość życia, dlatego warto znać sposoby, by sobie skutecznie z nim radzić. Istnieje wiele metod, które mogą pomóc w walce z tym zjawiskiem:
Psychoterapia indywidualna i grupowa
Psychoterapia, zarówno indywidualna, jak i grupowa, stanowi jedną z najskuteczniejszych metod radzenia sobie z syndromem oszusta. Pomaga ona zrozumieć głębsze przyczyny tego zjawiska, a także wzmacnia poczucie własnej wartości. Psychoterapia grupowa ma dodatkowy atut - możliwość dzielenia się swoimi doświadczeniami z innymi. Uczestnicy często odkrywają, że nie są osamotnieni w swoich odczuciach, co przynosi ulgę i motywuje do dalszej pracy nad sobą.
Podnoszenie kompetencji poprzez szkolenia
W walce z syndromem oszusta bardzo pomocne będą różnego rodzaju szkolenia organizowane przez profesjonalne firmy szkoleniowe, takie jak np. AVENHANSEN.
Szkolenia nastawione na budowanie pewności siebie czy zwalczanie nieśmiałości dają możliwość nabycia nowych umiejętności i wiedzy. Gdy dana osoba widzi konkretne efekty swojego rozwoju, łatwiej jest jej uwierzyć w swoje kompetencje i przestać podważać własne osiągnięcia.
Bardzo pomocne w walce z syndromem oszusta będą także szkolenia z wystąpień publicznych. Syndrom oszusta często powoduje, że osoby czują się niewystarczająco kompetentne. Szkolenia pomagają poprawić autoprezentację, a to przekłada się na lepsze postrzeganie samego siebie.
Akceptowanie pochwał i praca nad perfekcjonizmem
Osoby z syndromem oszusta mają trudności z przyjmowaniem pochwał. To jedno z głównych wyzwań w pracy nad tym zjawiskiem. Umniejszanie własnych osiągnięć i trudność w akceptowaniu komplementów może prowadzić do dalszego obniżania samooceny. Praca nad tymi aspektami to kluczowe elementy walki z syndromem oszusta, który pomaga budować zdrowe poczucie własnej wartości i pewność siebie.
