𝐏𝐢𝐞𝐫𝐰𝐬𝐳𝐚 𝐚𝐤𝐚𝐝𝐞𝐦𝐢𝐜𝐤𝐚 𝐤𝐨𝐧𝐟𝐞𝐫𝐞𝐧𝐜𝐣𝐚 𝐧𝐚 𝐭𝐞𝐦𝐚𝐭 𝐜𝐞𝐧𝐳𝐮𝐫𝐲 𝐰 𝐩𝐨𝐥𝐬𝐤𝐢𝐦 𝐟𝐢𝐥𝐦𝐢𝐞 𝐨𝐤𝐫𝐞𝐬𝐮 𝐏𝐑𝐋
O cenzurę filmową okresu Polski Ludowej filmoznawcy i historycy pytali w ostatnich trzech dekadach zbyt rzadko – trudno w to uwierzyć, ale planowane wydarzenie jest pierwszą konferencją na ten temat. Na początku lat 90. w „Kwartalniku Filmowym” ukazał się cykl artykułów Marty Fik omawiający działalność Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wobec filmu z przełomu lat 60. i 70., następnie opublikowano monografię autorstwa Anny Misiak, porównującą cenzurę w PRL z amerykańskim tzw. kodeksem Haysa, a także kilkanaście artykułów o pojedynczych filmach (wielokrotnie o cenzurze pisał Piotr Śmiałowski) oraz wywiadów z twórcami, w tym cenny zbiór Błażeja Torańskiego „Knebel”, od niedawna zaś stenogramy posiedzeń komisji cenzorskich publikuje „Pleograf”.
Dla historyków kina polskiego znaczenie zbiorów GUKPPiW, które przez lata były w opracowaniu Archiwum Akt Nowych, jest nieporównywalnie mniejsze niż dla badaczy prasy, gdyż urząd z ulicy Mysiej pełnił ostatniego ogniwa długiego i złożonego procesu. Dla kinematografii o wiele istotniejsze były działania cenzury wewnętrznej, czyli instytucji związanych z kinematografią, przede wszystkim: Komisji Ocen Scenariuszy i Komisji Kolaudacyjnych. W zbiorach FINA jest około 50 procent „kosów” i kolaudacji do filmów nakręconych w Polsce Ludowej; ich znaczenie dla badań historii kina polskiego jest bezcenne – bez względu na to, czy mamy na myśli ingerowanie w dzieło, czy jedynie ograniczanie jego rozpowszechniania.
O pierwszym wcieleniu cenzury wiemy więcej, bowiem twórcy chętnie dzielili się swymi wspomnieniami, eksponującymi najczęściej twórczy spryt, realizowany na przykład poprzez wprowadzanie do scenariusza scen „nadwyżkowych”, tak czy owak przeznaczonych do usunięcia. Zarazem nie ulega wątpliwości, że cenzura uniemożliwiła twórcom realizację licznych projektów, a widzom odebrała szansę na obejrzenie wielu ważnych filmów, tak polskich, jak i zagranicznych. Kto decydował w poszczególnych latach o tym, jakie filmy mogły powstawać? Jakie kryteria warunkowały zgodę na rozpowszechnianie lub wpływały na decyzję o jego zakazie? O tych zagadnieniach dyskutować będą goście kameralnej konferencji naukowej, w czasie której zaprezentowane będą zakończone, trwające i planowane inicjatywy naukowe dotyczące cenzury filmowej z okresu Polski Ludowej.
Celem spotkania jest integracja działań podejmowanych przez filmoznawców, historyków oraz badaczy zajmujących się cenzurą z perspektywy innych dyscyplin, a także namysł nad możliwością poszerzenia i koordynacji rozproszonych inicjatyw w tym zakresie. Sesja będzie otwarta dla publiczności; przewidziane jest spotkanie dyskusyjne oraz pokaz filmu związanego z tematem.
📍𝐅𝐈𝐍𝐀 𝐮𝐥. 𝐖𝐚ł𝐛𝐫𝐳𝐲𝐬𝐤𝐚 𝟑/𝟓, 𝐖𝐚𝐫𝐬𝐳𝐚𝐰𝐚 (𝐦𝐞𝐭𝐫𝐨 𝐒ł𝐮ż𝐞𝐰)
🎫𝐖𝐒𝐓Ę𝐏 𝐖𝐎𝐋𝐍𝐘. Prosimy o rejestrację poprzez formularze na stronie:
link
𝐏𝐑𝐎𝐆𝐑𝐀𝐌:
📅29 MAJA (PONIEDZIAŁEK)
🔷godz. 17.30 Otwarcie konferencji. Projekcja filmu Myślenie magiczne, real. Jerzy Wojciech Ziembicki, 1990
🔷godz. 18.00 Cenzura w PRL – nie tylko filmowa / dyskusja profesorska.
👥Udział wezmą: prof. Kamila Budrowska, prof. Zbigniew Romek, prof. Dorota Skotarczak, prof. Marzena Woźniak-Łabieniec, prof. Piotr Zwierzchowski. Prowadzenie: dr hab. Sebastian Ligarski
📅30 MAJA (WTOREK)
🔷godz. 9.45 Sesja referatowa #1
👤dr hab. Konrad Klejsa (Uniwersytet Łódzki, FINA): Poziomy cenzury filmowej w Polsce Ludowej – propozycja konceptualizacji, perspektywy badań.
👥dr hab. Barbara Giza (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, FINA), mgr Adam Wyżyński (FINA): Zbiory archiwalne FINA jako źródła pozwalające odkrywać i opisywać zabiegi kontrolujące na różnych etapach produkcji filmu w okresie PRL.
👤dr hab. Krzysztof Kornacki (Uniwersytet Gdański): Cenzura po cenzurze? Ingerencje w kopie filmowe w okresie eksploatacji (na przykładzie OIRF w Gdańsku)
🔷godz. 12.00 Sesja referatowa #2
👤dr Anna Wiśniewska-Grabarczyk (Uniwersytet Łódzki): Film w poufnych materiałach szkoleniowych dla cenzorów. Rekonesans
👤mgr Michał Dondzik (Uniwersytet Łódzki, FINA): Oblicza cenzury filmowej. Przypadek Grzegorza Królikiewicza
👤dr Emil Sowiński (Uniwersytet Łódzki): Cenzura wobec filmów Studia Filmowego im. Karola Irzykowskiego z lat 1981-1984
🔷godz. 15.00 Sesja referatowa #3
👥dr Mirella Kurkowska, dr Jarosław Kurkowski (Uniwersytet Warszawski): Uwagi o cenzurze obyczajowej w filmie polskim 1956-1970
👤dr Piotr Śmiałowski (FINA): Różne przejawy cenzury wobec odcinków serialu „Dom” Jana Łomnickiego zrealizowanych w latach 80.
👤mgr Jarosław Grzechowiak (Uniwersytet Łódzki): Kino „partyjnego niepokoju” z problemami, czyli przypadek filmu „Wysokie loty” Ryszarda Filipskiego
🔷godz. 17.30 Spotkanie z Krzysztofem Magowskim, autorem filmu Tren na pieśń cenzora, prowadzi Błażej Torański, autor książki Knebel. Cenzura w PRL.
🔷godz. 18.45 Tren na pieśń cenzora, reż. Krzysztof Magowski, 1992 / pokaz pełnej wersji filmu.
Organizator: Zespół Badań nad Filmem Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego
Partnerzy: Katedra Filmu i Mediów Audiowizualnych Uniwersytetu Łódzkiego, Instytut Pamięci Narodowej – oddział w Szczecinie, Telewizja Polska SA.
To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Mokotów lub w kategoriach:
film
spotkanie
wykład