Tomasz Różycki, nagradzany poeta i prozaik, otrzymał Nagrodę Literacką m.st. Warszawy 2024 w kategorii Proza za powieść „Złodzieje żarówek”. To proza, która ma wiele z poezji, opowieść o życiu bloku i jego mieszkańcach, spleciona z sąsiedzkich plotek i osiedlowych legend. Niezwykła opowieść o PRL-owskiej Polsce pomieszczonej w jednym wielopiętrowcu.
O prozie, poezji i „Złodziejach żarówek”
z TOMASZEM RÓŻYCKIM
rozmawia Marcin Orliński.
8 listopada, piątek, godz. 19.00
Big Book Cafe MDM, ul. Koszykowa 34/50
Wstęp wolny. Przyjdź osobiście albo oglądaj on-line!
Tomasz Różycki w „Złodziejach żarówek” opisuje życie w bloku, arcydziele surowego piękna czasów późnej komuny. To prawdziwa metafora istnienia człowieka nowoczesnego. Wszak mieszkania unoszą się nad ziemią, a dziesiątki balkonów zwisają nad miastem, dzięki czemu mieszkańcy mogą dystansować się od przyziemnej zgnilizny i klasowo niedopasowanych sąsiadów.
W centrum tego wszechświata, na ostatnim piętrze – gdzie najbliższymi sąsiadami są niebo i synogarlice – mieszka Tadeusz, który od ojca dostał ważne zadanie: pójść z puszką ziarnistej kawy do Stefana, złotej rączki, z prośbą, by ów kawę zmielił.
Wyprawa nie jest łatwa, trzeba pokonać korytarz, na sto, góra sto dwanaście metrów, oszklony dwudziestoma, no, może dwudziestoma dwoma oknami, ciemny, bo łobuzy ciągle wykręcają żarówki. A jak tu przejść samotnie przez zaułki tego betonowego Akropolu, skoro ukryte bóstwa i centaury tylko czekają, by w człowieka wejść i go przebóstwić?
Za „Złodziei żarówek" autor otrzymał latem tego roku Nagrodę Literacką m.st Warszawy w kategorii Proza.
Jury tak uzasadniło wyróżnienie:
„Z długich korytarzy bloku złodzieje powykręcali wszystkie żarówki. W tych warunkach nawet pójście do sąsiada, by zmielił kawę swoim zdecydowanie deficytowym młynkiem, przemienia się dla dziecka w przerażającą wyprawę, gdzie chrzęszczące pod stopami szkło i karaluchy każą pracować na przyspieszonych obrotach wyobraźni, brnącej po omacku przez mrok. Różycki podejmuje ogromne ryzyko. Wyprawia się ku krainie dzieciństwa, co w literaturze polskiej opatrzone jest nazwiskiem spośród tych największych. Nazwisko to brzmi: „Schulz”. A jednak z tej ryzykownej wyprawy autor, podobnie jak jego bohater, wychodzi w jakiś niebywały sposób obronną ręką. Nie tylko unikając nostalgizacji, ale też tkając wspaniałe, tasiemcowe zdania, które niosą tę opowieść tak, że, choć żarówki powykręcane, nie chcemy, żeby ten korytarz prędko się skończył.”
Zapraszamy do rozmowy z Tomaszem Różyckim!
TOMASZ RÓŻYCKI
Urodził się w 1970 r. w Opolu. Autor dziewięciu tomów wierszy (najnowszy to „Ręka pszczelarza” z 2022 roku), dwóch poematów epickich (ostatni to „Ijasz” z 2021 roku), powieści „Bestiarium” (2012) i „Złodzieje żarówek” (2023), a także tomów szkiców, m.in. „Próba ognia. Błędna kartografia Europy” z 2020 roku. Jest laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich (2004), Nagrody Poetyckiej „Kamień” im. Józefa Czechowicza (2010), Nagrody im. Václava Buriana (2017), Nagrody Miast Partnerskich Torunia i Getyngi im. S.B. Lindego (2023), Nagrody im. Wisławy Szymborskiej (2023) oraz tytułu Ambasadora Nowej Europy.
Jego tom wierszy „Kolonie” w przekładzie Miry Rosenthal znalazł się w finale kanadyjskiej Nagrody Poetyckiej im. Scotta Griffina, a powieść „Złodzieje żarówek” otrzymała nagrodę Grand Continent, Vivelo Book Award, Nagrodę Literacką m.st. Warszawy, a także była nominowana do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus.
Tomasz Różycki jest stypendystą Berliner Kunstlerprogramm. Mieszka i pracuje w Opolu.
/zdjęcie autora: Bartosz Mikulski/
Wydarzenie odbywa się w cyklu spotkań z laureatami tegorocznej, 17. edycji Nagrody Literackiej m.st Warszawy – najstarszego wyróżnienia dla pisarzy przyznawanego w stolicy i jednej z najważniejszych nagród literackich w Polsce.
Historia wyróżnienia, reaktywowanego uchwałą Rady m.st. Warszawy w 2008 roku, sięga czasów przedwojennych. Tegoroczny konkurs na najlepszy tytuł minionego roku odbywał się tradycyjnie w pięciu kategoriach: Proza, Poezja, Komiks i powieść graficzna, Literatura dziecięca oraz Książka o tematyce warszawskiej. Do konkursu zgłoszono 755 tytułów.
Jury pracowało w składzie: Justyna Sobolewska (przewodnicząca), Maciej Jakubowiak (sekretarz), Jarosław Klejnocki, Anna Kramek-Klicka, Piotr Sadzik, Agnieszka Sowińska, Karolina Szymaniak.
Fundatorem i organizatorem nagrody jest Miasto Stołeczne Warszawa.
W Big Book Cafe MD będziemy gościmy autorki i autorów wszystkich nagrodzonych w tym roku książek. Są to:
• PROZA – Tomasz Różycki za powieść „Złodzieje żarówek”, Wydawnictwo Czarne;
• POEZJA – Justyna Kulikowska za tomik „Obóz zabaw”, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Poznaniu;
• LITERATURA DZIECIĘCA (tekst i ilustracje) – Maria Strzelecka za książkę „Hajda. Beskid bez kitu”, Wydawnictwo Libra PL;
• KSIĄŻKA O TEMATYCE WARSZAWSKIEJ – Michał Książek za publikację „Atlas dziur i szczelin”, Wydawnictwo Znak;
• KOMIKS I POWIEŚĆ GRAFICZNA – Maciej Sieńczyk za „Spotkanie po latach”, Wydawnictwo Literackie.
Wydarzenie jest częścią Stałego Programu Kulturalnego współfinansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa.
To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Śródmieście lub w kategoriach:
spotkanie
wykład