BUDUJEMY NOWY DOM. Odbudowa Warszawy w latach 1945–1952 | wystawa plenerowa

𝐃𝐒𝐇 𝐳𝐚𝐩𝐫𝐚𝐬𝐳𝐚 𝐧𝐚 𝐧𝐨𝐰𝐚̨ 𝐰𝐲𝐬𝐭𝐚𝐰𝐞̨ 𝐩𝐥𝐞𝐧𝐞𝐫𝐨𝐰𝐚̨ 𝐳𝐚𝐭𝐲𝐭𝐮ł𝐨𝐰𝐚𝐧𝐚̨ „𝐁𝐔𝐃𝐔𝐉𝐄𝐌𝐘 𝐍𝐎𝐖𝐘 𝐃𝐎𝐌. 𝐎𝐝𝐛𝐮𝐝𝐨𝐰𝐚 𝐖𝐚𝐫𝐬𝐳𝐚𝐰𝐲 𝐰 𝐥𝐚𝐭𝐚𝐜𝐡 𝟏𝟗𝟒𝟓–𝟏𝟗𝟓𝟐”, 𝐩𝐫𝐞𝐳𝐞𝐧𝐭𝐮𝐣𝐚̨𝐜𝐚̨ 𝐮𝐧𝐢𝐤𝐚𝐭𝐨𝐰𝐞 𝐳𝐝𝐣𝐞̨𝐜𝐢𝐚 𝐖𝐚𝐫𝐬𝐳𝐚𝐰𝐲 𝐳 𝐝𝐫𝐮𝐠𝐢𝐞𝐣 𝐩𝐨ł𝐨𝐰𝐲 𝐥𝐚𝐭 𝟒𝟎. 𝐢 𝐩𝐢𝐞𝐫𝐰𝐬𝐳𝐞𝐣 𝐥𝐚𝐭 𝟓𝟎. 𝐗𝐗 𝐰. 𝐉𝐞𝐣 𝐤𝐮𝐫𝐚𝐭𝐨𝐫𝐚𝐦𝐢 𝐬𝐚̨ 𝐯𝐚𝐫𝐬𝐚𝐯𝐢𝐚𝐧𝐢𝐬́𝐜𝐢 𝐉𝐞𝐫𝐳𝐲 𝐒. 𝐌𝐚𝐣𝐞𝐰𝐬𝐤𝐢 𝐢 𝐓𝐨𝐦𝐚𝐬𝐳 𝐌𝐚𝐫𝐤𝐢𝐞𝐰𝐢𝐜𝐳, 𝐚 𝐩𝐚𝐫𝐭𝐧𝐞𝐫𝐞𝐦 𝐩𝐫𝐨𝐣𝐞𝐤𝐭𝐮 𝐓𝐞𝐚𝐭𝐫 𝐖𝐢𝐞𝐥𝐤𝐢 - 𝐎𝐩𝐞𝐫𝐚 𝐍𝐚𝐫𝐨𝐝𝐨𝐰𝐚.

Jesienią tę wyjątkową ekspozycję plenerową będzie można zobaczyć w dwóch lokalizacjach. We wrześniu i październiku wystawa prezentowana będzie przed Teatrem Wielkim. Operą Narodową jako wydarzenie towarzyszące premierze i kolejnym pokazom opery Benjamina Bukowskiego „Najlepsze Miasto Świata. Opera o Warszawie” w reżyserii Barbary Wiśniewskiej na motywach książki Grzegorza Piątka „Najlepsze Mia-sto Świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949”. Od 4 listopada wystawę będzie można oglądać przy Krakowskim Przedmieściu (na wysokości skweru ks. Jana Twardowskiego). Wystawa plenerowa DSH oraz opera
są częścią programu przygotowanego z okazji 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy Warszawy organizowanego przez Mia-sto Stołeczne Warszawę.

📸 𝐁𝐔𝐃𝐔𝐉𝐄𝐌𝐘 𝐍𝐎𝐖𝐘 𝐃𝐎𝐌. 𝐎𝐃𝐁𝐔𝐃𝐎𝐖𝐀 𝐖𝐀𝐑𝐒𝐙𝐀𝐖𝐘 𝟏𝟗𝟒𝟓–𝟏𝟗𝟓𝟐
Wystawa plenerowa prezentowana w ramach obchodów 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy Warszawy.
📍 𝟏𝟗.𝟎𝟗–𝟑𝟏.𝟏𝟎.𝟐𝟎𝟐𝟓 𝐁𝐮𝐝𝐲𝐧𝐞𝐤 𝐓𝐞𝐚𝐭𝐫𝐮 𝐖𝐢𝐞𝐥𝐤𝐢𝐞𝐠𝐨 – 𝐎𝐩𝐞𝐫𝐲 𝐍𝐚𝐫𝐨𝐝𝐨𝐰𝐞𝐣 (Pl. Teatralny 1, od strony ul. Moliera)
📍 𝟒–𝟐𝟐.𝟏𝟏.𝟐𝟎𝟐𝟓 𝐊𝐫𝐚𝐤𝐨𝐰𝐬𝐤𝐢𝐞 𝐏𝐫𝐳𝐞𝐝𝐦𝐢𝐞𝐬́𝐜𝐢𝐞 (przy skwerze ks. Jana Twardowskiego)

𝑆𝑡𝑜𝑝𝑖𝑒𝑛́ 𝑑𝑒𝑤𝑎𝑠𝑡𝑎𝑐𝑗𝑖 𝑖𝑛𝑓𝑟𝑎𝑠𝑡𝑟𝑢𝑘𝑡𝑢𝑟𝑦 𝑚𝑖𝑒𝑗𝑠𝑘𝑖𝑒𝑗 𝑤 𝑙𝑒𝑤𝑜𝑏𝑟𝑧𝑒𝑧̇𝑛𝑒𝑗 𝑐𝑧𝑒̨𝑠́𝑐𝑖 𝑊𝑎𝑟𝑠𝑧𝑎𝑤𝑦 𝑤 𝑠𝑡𝑦𝑐𝑧𝑛𝑖𝑢 1945 𝑟. 𝑏𝑦ł 𝑝𝑟𝑧𝑦𝑡ł𝑎𝑐𝑧𝑎𝑗𝑎̨𝑐𝑦.
𝑁𝑖𝑒 𝑑𝑧𝑖𝑎ł𝑎ł𝑦 𝑔𝑎𝑧𝑜𝑤𝑛𝑖𝑎, 𝑠𝑖𝑒𝑐𝑖 𝑒𝑙𝑒𝑘𝑡𝑟𝑦𝑐𝑧𝑛𝑒, 𝑘𝑜𝑚𝑢𝑛𝑖𝑘𝑎𝑐𝑗𝑎. (…) 𝑈𝑠𝑧𝑘𝑜𝑑𝑧𝑜𝑛𝑒 𝑏𝑦ł𝑦 𝑤𝑜𝑑𝑜𝑐𝑖𝑎̨𝑔𝑖 𝑖 𝑘𝑎𝑛𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑗𝑎. 𝑊 𝑔𝑟𝑢𝑧𝑎𝑐ℎ 𝑙𝑒𝑧̇𝑎ł𝑦 𝑤𝑦𝑠𝑎𝑑𝑧𝑜𝑛𝑒 𝑠𝑡𝑎𝑐𝑗𝑒 𝑝𝑜𝑚𝑝 𝑟𝑧𝑒𝑐𝑧𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑖 𝑘𝑎𝑛𝑎ł𝑜𝑤𝑦𝑐ℎ, 𝑠𝑡𝑎𝑛𝑜𝑤𝑖𝑎̨𝑐𝑒 𝑤𝑎𝑧̇𝑛𝑒 𝑒𝑙𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡𝑦 𝑠𝑦𝑠𝑡𝑒𝑚𝑢 𝑤𝑜𝑑𝑛𝑜-𝑘𝑎𝑛𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑦𝑗𝑛𝑒𝑔𝑜 𝑊𝑎𝑟𝑠𝑧𝑎𝑤𝑦, 𝑢𝑠𝑧𝑘𝑜𝑑𝑧𝑜𝑛𝑎 𝑏𝑦ł𝑎 𝑐𝑒𝑛𝑡𝑟𝑎𝑙𝑛𝑎 𝑠𝑡𝑎𝑐𝑗𝑎 𝑓𝑖𝑙𝑡𝑟𝑜́𝑤. 𝑁𝑖𝑒𝑚𝑐𝑦 𝑤 𝑘𝑜𝑛́𝑐𝑢 1944 𝑟. 𝑤𝑦𝑠𝑎𝑑𝑧𝑖𝑙𝑖 𝑡𝑒𝑧̇ 𝐷𝑤𝑜𝑟𝑧𝑒𝑐 𝐺ł𝑜́𝑤𝑛𝑦, 𝑎 𝑡𝑢𝑛𝑒𝑙 𝑙𝑖𝑛𝑖𝑖 𝑠́𝑟𝑒𝑑𝑛𝑖𝑐𝑜𝑤𝑒𝑗 𝑑𝑜𝑧𝑛𝑎ł 𝑧𝑛𝑎𝑐𝑧𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑢𝑠𝑧𝑘𝑜𝑑𝑧𝑒𝑛́. 𝑃𝑟𝑧𝑦𝑤𝑟𝑎𝑐𝑎𝑛𝑖𝑒 𝑛𝑖𝑒𝑧𝑏𝑒̨𝑑𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑑𝑜 𝑧̇𝑦𝑐𝑖𝑎 𝑒𝑙𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡𝑜́𝑤 𝑖𝑛𝑓𝑟𝑎𝑠𝑡𝑟𝑢𝑘𝑡𝑢𝑟𝑦 𝑚𝑖𝑒𝑗-𝑠𝑘𝑖𝑒𝑗 𝑏𝑦ł𝑜 𝑑𝑙𝑎 𝐵𝑖𝑢𝑟𝑎 𝑂𝑑𝑏𝑢𝑑𝑜𝑤𝑦 𝑆𝑡𝑜𝑙𝑖𝑐𝑦 𝑗𝑒𝑑𝑛𝑦𝑚 𝑧 𝑝𝑟𝑖𝑜𝑟𝑦𝑡𝑒𝑡𝑜́𝑤 – mówi współautor wystawy, Jerzy S. Majewski

𝐖𝐲𝐬𝐭𝐚𝐰𝐚 „𝐁𝐔𝐃𝐔𝐉𝐄𝐌𝐘 𝐍𝐎𝐖𝐘 𝐃𝐎𝐌” poświęcona jest odbudowie stolicy w latach powojennych. Ukazuje skalę zniszczeń i prezentuje zabytki odtworzone po II wojnie światowej, a także te, które zniknęły z pejzażu miasta już w trakcie jego odbudowy.
Ekspozycja przypomina decyzje polityczne, które zadecydowały o kształcie odbudowy i przebudowie Warszawy (m.in. dekret Bieruta prowadzący do przejęcia przez państwo niemal wszystkich gruntów w mieście) oraz sylwetki ludzi zatrudnionych w Biurze Odbudowy Stolicy, gdzie skupiły się prace planistyczne i projektowe. Przy-gotowane w Biurze Odbudowy Stolicy plany do dziś określają w decydującym stopniu kształt urbanistyczny centrum miasta: Trasa W-Z, MDM, dzielnice przemysłowe oraz Stare Miasto i Trakt Królewski.

𝑂𝑑𝑏𝑢𝑑𝑜𝑤𝑎, 𝑝𝑜𝑧𝑎 𝑏𝑙𝑎𝑠𝑘𝑎𝑚𝑖, 𝑚𝑖𝑎ł𝑎 𝑖 𝑐𝑖𝑒𝑛𝑖𝑒 – 𝑑𝑙𝑎 𝑝𝑜𝑙𝑖𝑡𝑦𝑐𝑧𝑛𝑒𝑔𝑜 𝑒𝑓𝑒𝑘𝑡𝑢 𝑛𝑖𝑒 𝑙𝑖𝑐𝑧𝑜𝑛𝑜 𝑠𝑖𝑒̨ 𝑧 𝑘𝑜𝑠𝑧𝑡𝑎𝑚𝑖; 𝑏𝑢𝑟𝑧𝑜𝑛𝑜 𝑜𝑐𝑎𝑙𝑎ł𝑒 𝑘𝑎𝑚𝑖𝑒𝑛𝑖𝑐𝑒, 𝑚𝑖𝑚𝑜 𝑔ł𝑜𝑑𝑢 𝑚𝑖𝑒𝑠𝑧𝑘𝑎𝑛𝑖𝑜𝑤𝑒𝑔𝑜 𝑤 𝑧𝑛𝑖𝑠𝑧𝑐𝑧𝑜𝑛𝑦𝑚 𝑚𝑖𝑒𝑠́𝑐𝑖𝑒, 𝑑𝑙𝑎 𝑟𝑒𝑎𝑙𝑖𝑧𝑎𝑐𝑗𝑖 𝑜𝑏ł𝑎̨𝑘𝑎𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑤𝑖𝑧𝑗𝑖 𝑢𝑟𝑏𝑎𝑛𝑖𝑠𝑡𝑦𝑐𝑧𝑛𝑦𝑐ℎ, 𝑐𝑧𝑒𝑔𝑜 𝑗𝑎𝑠𝑘𝑟𝑎𝑤𝑦𝑚 𝑝𝑟𝑧𝑦𝑘ł𝑎𝑑𝑒𝑚 𝑗𝑒𝑠𝑡 𝑃𝑎ł𝑎𝑐 𝐾𝑢𝑙𝑡𝑢𝑟𝑦 𝑖 𝑁𝑎𝑢𝑘𝑖 𝑖𝑚. 𝐽𝑜́𝑧𝑒𝑓𝑎 𝑆𝑡𝑎𝑙𝑖𝑛𝑎. 𝑃𝑟𝑧𝑒𝑚𝑖𝑙𝑐𝑧𝑎𝑛𝑜 𝑝𝑟𝑦𝑤𝑎𝑡𝑛𝑎̨ 𝑜𝑑𝑏𝑢𝑑𝑜𝑤𝑒̨, 𝑑𝑧𝑖𝑒̨𝑘𝑖 𝑘𝑡𝑜́𝑟𝑒𝑗 𝑤 𝑐𝑒𝑛𝑡𝑟𝑢𝑚 𝑊𝑎𝑟𝑠𝑧𝑎𝑤𝑦 𝑢𝑐ℎ𝑜𝑤𝑎ł𝑦 𝑠𝑖𝑒̨ 𝑡𝑎𝑘 𝑚𝑖ł𝑒 𝑧𝑎𝑢ł𝑘𝑖, 𝑗𝑎𝑘 𝑢𝑙𝑖𝑐𝑎 𝐶ℎ𝑚𝑖𝑒𝑙𝑛𝑎 𝑜𝑑 𝑀𝑎𝑟𝑠𝑧𝑎ł𝑘𝑜𝑤𝑠𝑘𝑖𝑒𝑗 𝑑𝑜 𝑁𝑜𝑤𝑒𝑔𝑜 𝑆́𝑤𝑖𝑎𝑡𝑢. 𝑊 𝑖𝑛𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑟𝑒𝑎𝑙𝑖𝑎𝑐ℎ 𝑝𝑜𝑙𝑖-𝑡𝑦𝑐𝑧𝑛𝑦𝑐ℎ 𝑜𝑏𝑙𝑖𝑐𝑧𝑒 𝑠𝑡𝑜𝑙𝑖𝑐𝑦 𝑏𝑦ł𝑜𝑏𝑦 𝑖𝑛𝑛𝑒, 𝑧𝑎𝑝𝑒𝑤𝑛𝑒 𝑏𝑎𝑟𝑑𝑧𝑖𝑒𝑗 𝑤 𝑙𝑢𝑑𝑧𝑘𝑖𝑒𝑗 𝑠𝑘𝑎𝑙𝑖, 𝑎 𝑚𝑖𝑒𝑗𝑠𝑐𝑎𝑚𝑖 𝑝𝑟𝑎𝑤𝑑𝑧𝑖𝑤𝑖𝑒 𝑤𝑖𝑒𝑙𝑘𝑜𝑚𝑖𝑒𝑗𝑠𝑘𝑖𝑒, 𝑏𝑒𝑧 𝑠𝑧𝑡𝑢𝑐𝑧𝑛𝑒𝑔𝑜 𝑝𝑎𝑡𝑜𝑠𝑢 𝑠𝑜𝑐𝑟𝑒𝑎𝑙𝑖𝑧𝑚𝑢 – mówi współautor wystawy,

Tomasz Markiewicz.
Obecnie odbudowa Warszawy często poddawana jest krytyce; rozebrano setki, czy nawet tysiące wypalonych kamienic,
z których przynajmniej część można było odbudować. Pozostało niewiele budowli wzniesionych na przełomie XIX i XX wieku,
które decydowały o obliczu architektonicznym miasta przed jego zniszczeniem w 1944 roku. Równocześnie przedsięwzięciem
na wskroś nowatorskim, podjętym po raz pierwszy na taką skalę w dziejach, była rekonstrukcja zabytkowego kwartału stolicy.
Nikt wcześniej w takim zakresie nie odbudowywał zniszczonego wojną miasta. Decyzja o odbudowie łamała obowiązującą wówczas doktrynę konserwatorską wykluczającą odtwarzanie zabytków. Po wojnie Niemcy, Anglicy, Holendrzy, czy Włosi odbudowywali tylko pojedyncze zabytkowe budowle. W 1980 roku zrekonstruowane warszawskie Stare Miasto wpisano na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

kuratorzy: Janusz S. Majewski, Tomasz Markiewicz
projekt graficzny: Łukasz Kamieniak
produkcja wystawy: Olga Pigłowska
redakcja: Marta Markowska
tłumaczenie: Nitzan Reisner
korekta: Anna Kaniewska (polski), Adam Żóławski (angielski)
przygotowanie zdjęć do druku: Tomasz Kubaczyk
druk: Antare
projekt identyfikacji wizualnej wystawy: Alina Rybacka
promocja: Marianna Januszewicz, Maja Raczyńska, Marta Rogowska, Nadzieja Rudzka, Kaja Stępkowska