Tyto Alba. Performans muzyczny o melancholii, ptakach i ich współ-słyszeniu

Pierwotnie zarejestrowany jako album studyjny esej dźwiękowy „Tyto Alba” zostanie wykonany na żywo w postaci performansu muzycznego czy też kameralnej opery na saksofon, dwa głosy, reżysera dźwięku oraz utrwalone na taśmie odgłosy ptaków.

Pojęcie melancholii obejmuje rozległe terytorium semantyczne, którego jeden z brzegów sięga problemów globalnej polityki a inne z kolei zakradają się na pola naszych najbardziej idiosynkratycznych psycho-geografii. Obszary te wraz z ich współzależnościami zyskują na znaczeniu w czasach przejściowych i nie jest przypadkiem, że w ostatnich dekadach W.G. Sebald napisał „Pierścienie Saturna”, Neue Nationalgalerie zorganizowało wystawę „Melancholia: Geniusz i Szaleństwo w Sztuce” a Lars von Trier został obsypany nagrodami za film pod tytułem „Melancholia”.

Wizualne i konceptualne aspekty tej tradycji wydają się być dobrze zakorzenione w naszej społecznej świadomości. Jak dotąd jednak temat ten nie był przedmiotem dogłębnej analizy dźwiękowej. Projekt Tyto Alba został pomyślany jako próba przełamania tego milczenia i jego celem jest ukazanie melancholii z perspektywy audialnej. Więcej nawet, opiera się on na przekonaniu, iż obejmuje ona wątki, które są niemożliwe do zrozumienia bez analizy dźwiękowej. Projekt został zainicjowany jako research teoretyczny a jego pierwszy etap zakończył się jako eksperyment w studiu nagrań, którego efekty zostały opublikowane przez jedną z wiodących oficyn wydawniczych, Bôłt Records.

Rozmywając granice między gatunkami muzycznymi, album jest równocześnie audycją radiową i esejem dźwiękowym; kompozycją elektroakustyczną i utworem plądrofonicznym; zbiorem dźwiękowych portretów a także kolekcją piosenek, z pewnością zaś jest on dźwiękowym ujęciem melancholii. Nie ma jednak nic wspólnego z łzawą muzyką fortepianową czy piosenkami o smutnych mężczyznach. Dźwięk melancholii jest tutaj raczej radykalnie obsesyjny, bolesny i rozkoszny zarazem.

Apatia i rezygnacja kojarzone z melancholią nie biorą się z rzewnej muzyki, ale z dźwiękowych halucynacji, akuzmatycznych doświadczeń i niezidentyfikowanych głosów, jak w jednym z przypisów w książce „Stanzas” sugerował Giorgio Agamben. Jego zdaniem dobrze znana poza melancholików podpierających głowę ręką nie jest wyrazem lenistwa (acedii) ale raczej cierpienia związanego z dzwonieniem w uszach, na które powszechnie cierpieli. Ta obserwacja jest główną współrzędną kompozycji Tyto Alba. Wychodząc od otwierających akapitów „Pierścieni Saturna” W.G. Sebalda opowiadających o leżącym w szpitalu pacjencie, który przeobraża swym słuchem głosy pielęgniarek w śpiew ptaków, kompozycja śledzi i gubi tropy melancholijnego słuchania za pomocą głosu niepostrzeżenie przechodzącego od czytania do komentowania i cytowania.

Narracja wije się od Augusta Rodina przez Georgesa Pereca do Alvina Luciera. Ich muzyce i słowom towarzyszą setki fragmentów found footage, w których słuchacz może odnaleźć odgłosy pacjentów oddziałów laryngologii, głosy paranormalne, pojękiwania wydobywane w trakcie umierania, zjawiska takie jak monauralne i binauralne dudnienia, tinnitus ale przede wszystkim głosy ptaków, w tym przede wszystkim płomykówki zwyczajnej czyli tytułowej Tyto Alby. Wszystkie one dopełnione są muzyką na saksofon Martina Küchena.

Jako performens muzyczny Tyto Alba odwołuje się do tradycji kameralnych oper eksperymentalnych i zmierza w stronę wszechogarniającego, imersywnego seansu na dwa głosy, saksofon i próbki dźwiękowe, nad czym czuwa jeden z najlepszych reżyserów dźwięku w Europie, Ralf Meinz

Produkcja: Baltic Art Centre w Visby (Szwecja), przy wsparciu Centro Sperimentale di Arte Contemporanea w Ricadi (Włochy) oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (Stypendium Młoda Polska).

To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Śródmieście lub w kategoriach: inne