Figura ojca. Jan Paweł II, sztuka najnowsza i polityka

Jeszcze w 2011 roku Sebastian Cichocki pisał o „nieobecności w nadobecności” postaci Jana Pawła II w sztuce, zwracając uwagę, że „status świętego pielgrzyma, ostatecznej wyroczni, ojca narodu, przyćmił jednocześnie realnie stąpającego po ziemi papieża”. Tymczasem na prezentującej w 2022 najnowszą sztukę polską w Zachęcie wystawie „Niepokój przychodzi o zmierzchu” Jan Paweł II pojawił się jako groźny żółty olbrzym na obrazie „Piekło kobiet” urodzonego w 1997 Tomasza Paszkowicza.

Gdyby wystawa „Otwarty tron. Sztuka współczesna wobec fenomenu Jana Pawła II” przygotowywana w Domu Pracy Twórczej w Wigrach w 2011 przez zespół kierowany przez Agnieszkę Tarasiuk powstała dzisiaj, obejmowała zupełnie inne dzieła i odwoływała się do zupełnie innych kontekstów. Ale czy taka wystawa byłaby w ogóle dziś możliwa? Zresztą, tamta wystawa przecież też się nie odbyła – bo Kościół odzyskał nieruchomość w Wigrach.

Artystyczne i aktywistyczne nawiązania do postaci Jana Pawła II rozpinają się dziś między wygłupem a społeczną krytyką, między przechwyceniem sakralnej funkcji sztuki – a profanacją. „Zatrute źródło” Jerzego Kaliny pod Muzeum Narodowym w Warszawie czy „Klątwa” Olivera Frljicia z warszawskiego Teatru Powszechnego były w ostatnich latach najgoręcej dyskutowanymi zjawiskami w kulturze wizualnej i teatrze. Co mówi to o tym, jak postrzegamy dziś sztukę polityczną, a co o tym, jak funkcjonuje jej medialno-kulturowe i społeczne otoczenie?

Podczas konferencji z udziałem ekspertów i ekspertek od sztuki, nowych mediów, prawa czy społecznych przemian religii, przyjrzymy się przemianom dyskursów i praktyk artystycznych oraz społecznych, w których splocie pojawia się papieska figura.

Wśród poruszanych tematów znajdą się m.in. produktywna funkcja cenzury, działająca w odniesieniu do wokółpapieskiego dyskursu, strategie afektywne w sztuce wykorzystującej wizerunek Jana Pawła II, gry z materialnością i auratycznością papieskich relikwii w praktykach muzealnych, redefinicje cielesności w tekstach dotyczących sztuki poruszającej temat polskiego papieża czy przechwytywanie praktyk polityki pamięci, której w Polsce Jan Paweł II jest jednym z filarów. Wreszcie, nie zabraknie wernakularnych praktyk przetwarzania papieskiego wizerunku, analizowanych z perspektywy antropologii internetu.

Panel I – Reprezentacje
11:30-13:15

dr hab. Marcin Kościelniak, prof. UJ (Uniwersytet Jagielloński): „Pierwszy pomnik papieża”
Paweł Dobrowolski (Teatr im. Jaracza w Olsztynie): „Śmierć Jana Pawła II: perspektywa dramaturga”.
dr hab. Magdalena Kamińska, prof. UAM (Uniwersytet Adama Mickiewicza): „Szanują czy szkalują? Fenomen cenzopapy, czyli memów o Janie Pawle II”

Panel II – Obrazy uczuć
13:30-15:00

dr Agnieszka Jakimiak (Akademia Teatralna w Warszawie): „Konsekwencje zadzierania z wizerunkiem – o obrazie papieża osiem lat po premierze Klątwy”
dr Jakub Dąbrowski (Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie): „Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni – prawna ochrona Jana Pawła II a działalność artystyczna i aktywistyczna
Witold Mrozek (Uniwersytet Warszawski): „To nie jest papież. Papieskie performanse Jerzego Kaliny i Olivera Frljicia wobec przemian rozumienia uczuć religijnych”

15:00-17:00 – przerwa

17:00: spotkanie z Agnieszką Tarasiuk, współtwórczynią niezaistniałej wystawy „Otwarty tron. Sztuka wobec fenomenu Jana Pawła II”. Prowadzenie: Kaja Gagatek.

To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Śródmieście lub w kategoriach: spotkanie wykład