Aneta Prymaka - Bieżeństwo 1915 zapomniane uchodźstwo

Lato 1915 roku. Armia rosyjska pod naporem wroga wycofuje się z Królestwa Polskiego i zachodnich krańców Imperium. Z Warszawy wywożone są całe fabryki wraz z maszynami, surowcami, dokumentacją oraz pracownikami wraz z całymi rodzinami, by w głębi Rosji podjąć produkcję w tymczasowych siedzibach. Ewakuowane są oczywiście także rosyjskie instytucje: administracja cywilna i cerkiewna, szkoły, archiwa. Na koniec niszczone są mosty, dworce, tory. Po wsiach niesie się rozniecona celowo plotka: „Niemiec będzie babom cycki obcinał”. Spod Warszawy, Lublina, Chełma, Łomży, Ostrołęki, obładowane wozy ruszają w głąb Rosji. Z obszarów na wschód od Białegostoku wyjeżdża nawet osiemdziesiąt procent mieszkańców. Wędrują w skwarze, bez wody i jedzenia. Niemieckie samoloty bombardują wojsko, nie szczędząc uciekinierów. Przy drogach zostają mogiły, część ciał leży niepogrzebana. Wybuchają epidemie. Masowo umierają dzieci.

Bieżeńcy – tak po rosyjsku nazywają uciekinierów carskie władze – są rozwożeni po całej Rosji. Gdy we wsiach gdzieś na Syberii czy nad Donem z trudem budują nowe życie, wybucha rewolucja, niszcząc pozostałe filary „odwiecznego porządku”: carską władzę i religię. Bieżeńcy znowu ruszają w drogę, teraz w drugą stronę, do odrodzonego Państwa Polskiego. Powrót przynosi kolejne „końce świata”.
Z terenu Polski wyjechać mogły ponad dwa miliony osób, ale o bieżeństwie milczą podręczniki. Opowieść ocalają potomkowie bieżeńców. To historia, którą można opowiadać z wielu perspektyw: ludzi postawionych w ekstremalnej sytuacji, chłopów, których świat ginie na ich oczach, wreszcie – uchodźców, uciekinierów, ofiar kolejnych wojen..

Aneta Prymaka-Oniszk – dziennikarka, publikowała m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Polityce”, „National Geographic”, kwartalniku „Karta”. Współuczestniczyła w tworzeniu Centrum Nauki Kopernik; była rzeczniczką prasową podczas budowy i otwierania instytucji. Od 2014 roku prowadzi stronę internetową biezenstwo.pl. W 2016 roku nakładem Wydawnictwa Czarne ukazała się jej reporterska książka "Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy". Została ona wyróżniona Warszawską Premierą Literacką, książka listopada 2016; jest tez nominowana do Nagrody Literackiej im. Wiesława Kazaneckiego
Książkę w cenie promocyjnej można będzie kupić po wykładzie.

To wydarzenie już minęło.
Sprawdź nadchodzące wydarzenia w dzielnicy Praga Północ lub w kategoriach: wykład